درباره ی رشته IT

معرفی اولیه رشته IT  

بیست سال است که از تولد اینترنت می گذرد و می توان زندگی بشر را به دو قسمت قبل و بعد از اینترنت تقسیم کرد.بسیاری بر این باورند که رشد اطلاعاتی انسان در این بیست سال معادل با عمر جهان است.گرچه این مطلب اغراق آمیز است،اما آنچه شاهد آنیم تولید سرسام آور اطلاعات در سطح جهان است.سهم کشور ما در تولید علم نسبت به سابق افزایش چشمگیری داشته است.اما در مقایسه با کشورهایی نظیر ترکیه و مصر با توجه به ضریب هوشی بالا و وجود نخبگان در کشور،سهم چندانی را به خود اختصاص نداده ایم.

سازماندهی اطلاعات،پردازش آنها،دسترسی سریع و آسان کاربران،صرفه جویی در هزینه ها و جلوگیری از اتلاف وقت و به طور خلاصه بهره وری بالا از  دستاوردهای مهم رشته ی  فناوری اطلاعات و به طور کلی تمامی گرایش های مربوط به علوم کامپیوتر است.
بشر در عصر ارتباطات توانسته است به وسیله ی  فناوری اطلاعات بسیاری از کارهای نشدنی را ممکن سازد.کار تجربی در کنار تحصیلات آکادمیک دانشگاهی،بخش مهمی از موفقیت شما را در رشته ی پرطرفدار آی تی فراهم می سازد.

این رشته به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد. به طور کوتاه، فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانه‌های الکترونیکی و نرم‌افزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد.
اخیرا تغییر اندکی در این عبارت داده می‌شود تا این اصطلاح به طور روشن دایره ارتباطات مخابراتی را نیز شامل گردد. بنابراین عده‌ای بیشتر مایلند تا عبارت «فناوری اطلاعات و ارتباطات» را به کار برند.

دکتر پدرام مدیر گروه مهندسی فناوری اطلاعات دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز درمعرفی این رشته می گوید :« IT استفاده بهینه از اطلاعات برای کاربردهای مختلف است یعنی متخصص این رشته باید بتواند اطلاعات را جمع آوری ، دسته بندی و پردازش کرده و به موقع از آن استفاده نماید . ازهمین رو کارشناس این رشته باید مبانی کامپیوتر را بلد باشد . به عبارت دیگر، هسته اصلی این رشته همان هسته اصلی مهندسی کامپیوتر است منتها چون یکی از توانمندی های اصلی کارشناسی این رشته بهره وری به موقع و صحیح از اطلاعات است ، دانشجوی IT باید دارای اطلاعات جنبی در زمینه های مختلف باشد .
برای مثال ، فردی که می خواهد ازاین تکنولوژی درتجارت الکترونیکی استفاده کند باید مدیریت بداند یا فردی که می خواهد از IT در آموزش از راه دور بهره ببرد ، باید با روش های آموزش آشنا باشند . »

فناوری اطلاعات بسیار از علم رایانه وسیع‌تر (و مبهم تر) است. این اصطلاح در دهه ۱۹۹۰ جایگزین اصطلاحات پردازش داده‌ها و سیستم‌های اطلاعات مدیریت شد که در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۶۰ بسیار رایج بودند. فناوری اطلاعات معمولاً به تولید و پردازش و نگهداری و توزیع اطلاعات در موسسات بزرگ اشاره دارد.
دانش فناوری اطلاعات و رایانه با هم فرق می‌کنند، البته در موارد زیادی با هم اشتراک دارند. اگر علم رایانه را مشابه مهندسی مکانیک بگیریم، فناوری اطلاعات مشابه صنعت حمل و نقل است. در صنعت حمل و نقل، خودرو و راه‌آهن و هواپیما و کشتی داریم. همه این‌ها را مهندسان مکانیک طرح می‌کنند. در عین حال در صنعت حمل و نقل مسائل مربوط به مدیریت ناوگان و مدیریت ترافیک و تعیین استراتژی حمل و نقل در سطح شرکت و شهر و کشور مطرح است که ربط مستقیمی به مهندسی مکانیک ندارد اما فناوری اطلاعات و ارتباطات (آی‌سی‌تی) مهمترین مقوله در این زمینه‌است.

فناوری اطلاعات متشکل از چهار عنصر اساسی (انسان، ساز و کار، ابزار، ساختار) است، به طوری که در این فناوری، اطلاعات از طریق زنجیره ارزشی که از بهم پیوستن این عناصر ایجاد می‌شود جریان یافته و پیوسته تعالی و تکامل سازمان را فراراه خود قرار می‌دهد:
•    انسان: منابع انسانی، مفاهیم و اندیشه، نوآوری
•    ساز و کار: قوانین، مقررات و روشها، سازوکارهای بهبود و رشد، سازوکارهای ارزش گذاری و مالی
•    ابزار: نرم‌افزار، سخت‌افزار، شبکه و ارتباطات
•    ساختار: سازمانی، فراسازمانی مرتبط، جهانی

امروزه معنای اصطلاح «فناوری اطلاعات» بسیار وسیع شده‌است و بسیاری از جنبه‌های محاسباتی و فناوری را دربر می‌گیرد و نسبت به قبل شناخت این اصطلاح آسان‌تر شده‌است. چتر فناوری اطلاعات تقریباً بزرگ است و بسیاری از زمینه‌ها را پوشش می‌دهد. متخصصین فناوری اطلاعات وظایف متنوعی دارد، از نصب برنامه‌های کاربردی تا طراحی شبکه‌های پیچیده رایانه‌ای و پایگاه داده‌های اطلاعاتی. چندی از زمینه‌های فعالیت متخصصین فناوری اطلاعات می‌تواند موارد زیر باشند: فناوری اطلاعات و علوم کتابداری و اطلاع رسانی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.

•    مدیریت اطلاعات
•    پیاده‌سازی شبکه‌های رایانه‌ای
•    مهندسی رایانه
•    طراحی سیستم‌های پایگاه داده
•    مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
•    سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت
•    مدیریت سیستم‌ها

در ایران متولی اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات را وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات میدانند .
در ایران همیشه بحث بر سر متولی اصلی فناوری اطلاعات وجود داشت تا با تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن در سال ۱۳۸۲ به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مهمتر از آن ایجاد معاونت فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، خود را متولی اصلی فناوری اطلاعات در کشور مطرح ساخت. از این سال به بعد توسعه همه جانبه‌ای در این وزارتخانه صورت گرفت تا شرکتها و مراکز متعددی زیر مجموعه آن تشکل یافتند و هر یک از آنها با توانمندیها و فعالیتهای بسیار، تحولات فراوانی را شکل داده و باعث گسترش وضع ارتباطی کشور در بخش‌های پست و مخابرات شدند.معاونت فناوری اطلاعات به منظور تدوین راهبردها، سیاستها، برنامه‌های بلند مدت و اهداف کیفی و کمی بخش توسعه فناوری اطلاعات و ارائه آن به شورای عالی فناوری اطلاعات معاونتی تحت عنوان معاونت فناوری اطلاعات در ساختار سازمانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نظر گرفته شد. و کم کم سازمانهایی مثل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات زیرساخت نیز در این رابطه شکل گرفتند .
صنعت آی تی حدود پنج سال پیش مورد توجه مسئولان ایرانی قرار گرفت و اندک اندک شرکتهای خصوصی نیز در کنار بخش دولتی فعالیتهایی را آغاز کردند. اما حضور قدرتمند دولت در صنعت آی تی با برخورد گرم کارشناسان مستقل روبرو نشد.

آنها اعتقاد داشتند آی تی دولتی از بروز خلاقیتها جلوگیری میکند و از همین رو بار دیگر تئوریهای سه گانه جامعه درگیر در فناوری اطلاعات را در میدان منازعه مرور کردند، بر اساس این تئوریها جامعه اطلاعاتی از جامعه کاربران، جامعه تأمین کننده و جامعه صنعتی تشکیل شده است.

مشکلات:
دکتر علی اکبر جلالی، رییس پژوهشکده الکترونیک دانشگاه علم و صنعت در این زمینه می گوید: رشته IT در سایر کشورهای جهان با مفاد مختلفی ارایه می شود که بر اساس نیازهای آن جامعه طراحی شده است. اما در ایران IT معمولا بر اساس پارامترهایی چون قابلیت های دانشکده، دانش استاد، تعداد اعضای هیات علمی و غیره به دانشجویان ارایه می شود. این مسئله سبب می شود محتوای رشته IT از دانشگاهی به دانشگاه دیگر تفاوت داشته باشد.

به گفته وی نبود استادان حرفه ای، متخصص و باتجربه از جمله ضعف های آموزشی در این رشته محسوب می شود، زیرا با توجه به میان رشته ای بودن IT، تعداد استادانی که به طور مستقیم در این رشته تحصیل کرده باشند بسیار انگشت شمار است. در این میان تعجیل دانشگاه ها برای راه اندازی این رشته نیز خود باعث تشدید این مشکل می شود، زیرا اغلب مشاهده شده برخی دانشگاه ها که در مناطق دوردست و محروم قرار دارند، در حالی که حتی نمی توانند به خوبی رشته های قدیمی و جاافتاده در این حوزه را ارایه دهند، تدریس رشته IT به دانشجویان را آغاز می کنند.

فقدان منابع آموزشی مناسب

شاید رشته فناوری اطلاعات را بتوان از جمله معدود رشته هایی دانست که به علت فقدان منابع درسی و آموزشی مناسب به شدت در فقر به سر می برد. این رشته در حالی در دانشگاه های کشور تدریس می شود که کتب درسی ارایه شده فاصله بسیار زیادی با مراجع روز دنیا دارند.
کارشناسان معتقدند هرچند پویایی این رشته می تواند مانعی جهت تولید سریع منابع مناسب در حوزه مذکور باشد، اما باید در نظر گرفت که عمر آموزشی کتب رشته فناوری اطلاعات نیز بسیار کوتاه است، زیرا دانش روز دنیا در زمینه IT به سرعت در حال تغییر و تکامل است.

بررسی مفاهیم درسی رشته فناوری اطلاعات نشان می‌دهد بیشترین مفاد دروس اصلی این رشته با نرم‌افزار مشترک است، اما تحت عناوین دیگری ارایه می‌شوند.
یکی از استادان IT دانشگاه تهران در این زمینه می‌گوید: در رشته فناوری اطلاعات هنوز دیدگاه سنتی ضرورت وجود درس ریاضی در کلیه رشته‌های مهندسی دیده می‌شود و واحدهای قابل توجهی در این حوزه به درس ریاضیات اختصاص یافته است. در حالی که جای واحدهایی که واقعا مورد نیازند خالی است به گفته وی، در حالی که سخت‌افزار نقش کلیدی و مهمی را در فناوری اطلاعات به‌خود اختصاص می‌دهد، تنها ۱۵ واحد از مجموع ۶۱ واحد درسی در دوره کارشناسی به موضوع سخت‌افزار اختصاص یافته است. وی معتقد است مجموع دروس ارایه شده در این رشته بیشتر از نرم‌افزار و الکترونیک سرچشمه گرفته است و این قضیه موجب شده تا سطح دانش متقاضیان این رشته وسیع، ولی عمق آن مختصر و کوتاه باشد. البته عدم انطباق میان مفاهیم درس‌های پیش‌نیاز نیز از جمله مواردی است که معمولا دانشجویان را با مشکل مواجه می‌سازد. به‌عنوان نمونه در فیزیک(۱) دوره کارشناسی به مباحث مکانیک پرداخته می‌شود، در حالی که فیزیک(۲) مباحث الکتریسیته را تحت بررسی قرار می‌دهد. این دو مقوله با وجود اینکه از یک موضوع یعنی فیزیک سرچشمه می‌گیرند، اما سنخیت چندانی با یکدیگر ندارند. عدم انطباق محتوای درسی با نیازهای دانشجویان این رشته باعث می‌شود تا دانش‌آموختگان پس از فارغ‌التحصیلی برای جذب در بازار کار به کسب مهارت‌های جدید نیاز پیدا کنند.
حال برای اینکه مفهوم نرم‌افزار و فناوری اطلاعات شفاف‌تر شود، به بررسی تفاوت‌های این دو با یکدیگر می‌پردازیم.

تفاوت‌ رشته نرم‌افزاری با فناوری اطلاعات

به‌طور کلی ارتباط میان فناوری اطلاعات و نرم‌افزار مانند رابطه پزشک متخصص و دکتر داروساز است، به این مفهوم که پزشک صرفا به تجویز دارو و داروساز به ساخت دارو می‌پردازد.

توصیه به علاقه‌مندان رشته IT

بد نیست توصیه‌ای نیز به افرادی داشته باشیم که مایلند در این رشته به تحصیل بپردازند. کارشناسان معتقدند با توجه به وضعیت کنونی رشته IT در کشور، بهتر است افرادی به تحصیل در این علم بپردازند که می‌خواهند بلافاصله پس از اتمام تحصیلات وارد بازار کار شوند، یعنی به عبارت دیگر تصمیم به ادامه تحصیل در سطوح بالاتر را ندارند.
لذا چنانچه فردی می‌خواهد به تحصیل در سطوح ارشد و دکترا در زمینه IT بپردازد، بهتر است ابتدا با مهندسی کامپیوتر (نرم‌افزار) به تقویت پایه علمی خود اقدام کند و سپس در مقاطع بعدی به رشته فناوری اطلاعات بپردازد، زیرا فراگیری رشته IT با پایه نرم‌افزار می‌تواند زمینه‌های یادگیری بهتر این رشته را ایجاد کند.

بازار کار رشته IT    

توجه به نیازهای بازار کار
یکی از مهم‌ترین عوامل جذب نیرو در بازار کار توجه به نیازهای جامعه هنگام تربیت دانش‌آموختگان است. دکتر جلالی، در مورد نیاز فعلی بازار کار ایران در زمینه IT چنین اظهار می‌کند: در حال حاضر بازار کار ایران، بیش از هر چیز به تکنسین فناوری اطلاعات نیاز دارد که این امر مستلزم تحصیل در پایه کاردانی است، زیرا امروزه بسیاری از مراکز نظیر مدارس، بانک‌ها و غیره به سیستم کامپیوتر مجهز هستند و به افرادی نیازمندند که قادر به نگهداری و پشتیبانی از آن‌ها باشد و این اقدام نه به مهندس احتیاج دارد و نه فرد دیپلمه توانایی انجام این کار را دارد.

لذا با توجه به رشد فناوری اطلاعات در کشور، زمانی به مهندس IT احتیاج خواهیم داشت که برنامه‌های وسیع و مدیریتی در این حوزه داشته باشیم و IT تا لایه‌های عمقی جامعه نیز پیش رفته باشد.

در حال حاضر وزارت بازرگانی در پی آن است که سیستم تجارت ایران را مثل کشورهای پیشرفته، الکترونیکی کند. این پروژه بسیار پیچیده است و نیاز به تعداد قابل توجهی متخصص IT دارد. تا جایی که اگر تمامی دانشجویان ما وارد بازار کار شوند. باز هم پاسخگویی نیاز این پروژه و پروژه های مشابه نخواهند بود. حتی در کارهایی ساده تر مثل مکانیزه شدن سیستم یک اداره، نیاز به متخصص این رشته است. به عبارت دیگر در حال حاضر، همه چیز به سمت IT پیش می رود و به همین دلیل فارغ التحصیلان این رشته اگر توانمند باشند، بیکار نخواهد ماند.

از سوار شدن به مترو وتاکسی تا خرید از فروشگاهی که در آن فروشنده ای حضور ندارد ، به صورت الکترونیکی انجام می گیرد .
این تصویری از آینده تمام کشورهای جهان از جمله کشور ایران است . تصویری که بیانگر وجود فرصت های شغلی فراوان برای فارغ التحصیل IT است . البته یک مهندس IT نه تنها در آینده ، بلکه در حال حاضر نیز فرصت های شغلی فراوانی دارد .

صنعت و بازار کار
بازار کار رشته مهندسی فناوری اطلاعات
۱- مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
۲- جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی اطلاعات
۳- ایجاد و نگهداری نرم افزارهای مورد نیاز مانند پست فارسی و ابزار جستجوی اطلاعات فارسی
۴- طراحی و پیاده سازی شبکه های محلی
۵- مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
۶- مطالعه و بررسی سیستم‌های نرم افزاری مناسب برای سازماندهی و استفاده از اطلاعات مانند سیستم‌های عامل و سیستم‌های بانک اطلاعاتی
۷- مطالعه و شناسایی شیوه‌های جدید برای اطلاع رسانی

بازار کار رشته امنیت
۱- تولید محصولات نرم افزاری و سخت افزاری مانند:
– دیوار آتش ( fire walls )
– سیستمهای کنترل نفوذ ( Honey pots )
– سیستمهای تشخیص نفوذ ( IDS & IPS )
– سیستمهای پالایش ( Filters)
۲- فراهم سازی امنیت لازم برای تراکنش‌های مالی بانک‌ها
۳- فعالیت در مراکز داده و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت برای تامین امنیت سرورها

بازار کار رشته تجارت الکترونیک
۱- فعالیت در بانک‌ها حول محور پول الکترونیک مانند:
– بانکداری اینترنتی
– بانکداری از طریق موبایل
۲- ایجاد سایت‌های ارائه دهنده خدمات تجارت الکترونیک

* مکان‌هایی که در ایران می توان در آن‌ها مشغول به کار شد
۱- شرکت‌های نرم افزاری مانند همکاران سیستم و پرورش داده‌ها
۲- شرکت‌های سخت افزاری
۳- شرکت‌های ارتباطی و شبکه
۴- شرکت‌های مخابراتی
۵- شرکت‌های تجاری مانند بانک‌ها و دیگر موسسات مالی و اعتباری

لازم می دانیم به بازار کار خارج از ایران هم اشاره ای داشته باشیم:
پیش از هر چیز شایان ذکر است که به دلیل نزدیکی میدان‌های فعالیت در هر دو رشته مهندسی کامپیوتر و IT، بازار کار و فعالیت‌های اقتصادی نیز در این دو رشته بسیار به یکدیگر نزدیک است و داوطلبین کار در خارج نه بر اساس یکی از این دو رشته تحصیلی بلکه بر پایه توانایی‌های فردی می‌توانند گوی سبقت را جهت در اختیار گرفتن شغل (مسلما مرتبط با کامپیوتر)بربایند.

رشته‌های مهندسی سخت افزار، نرم افزار و IT آنچه به عنوان IT در کشور ما تدریس می‌شود،در خارج از این مرزها به عنوان مجموعه‌ی مهندسی کامپیوتر شناخته می‌شوند که این مجموعه طبق آمارگیری‌های اخیر (تاریخ آمارگیری: ۱۱ July 2007 ) پر‌درآمدترین رشته دانشگاهی محسوب می‌شود که بیشترین درآمد را عاید فارغ‌التحصیلان خود می‌کند. رقم تخمینی ۱۰۴ هزار دلار در سال برای افراد با سابقه کاری ۱۰ سال به بالا گواه بر این نکته است که دانشجویان این رشته با تلاش و پشتکار می‌توانند آینده موفقی را برای خود در خارج از کشور رقم بزنند. آمار بیکاری در این رشته نیز نسبت به بسیاری از رشته‌ها بسیار کمتر است و حتی طبق آمار اعلام شده دانشجویانی که هنوز تحصیل خود را نیز به پایان نرسانده‌اند هم می‌توانند در حین تحصیل، شاغل یکی از میدان‌های کاری مرتبط با این رشته شده و به بهبود وضع اقتصادی خود در کنار فرآگیری این علوم، بپردازند. کشورهای آلمان و آمریکا از جمله بزرگترین پذیرندگان مهندسین کامپیوتر و کشورهای هند و ژاپن هم بزرگترین صادرکنندگان آن‌ها محسوب می‌شوند. این در حالیست که بعد از آلمان کشورهای غرب اروپا، اسکاندیناوی و خاورمیانه گزینه‌های مناسب و دردسترس‌تری برای دانشجویانی که قصد عزیمت از کشور جهت کار و فعالیت در کشورهای دیگر را دارند، است.

اطلاعات دانشگاهی رشته IT

گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات:

•    تجارت الکترونیکی
•    سیستم‌های چندرسانه‌ای
•    مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
•    امنیت اطلاعات
•    شبکه‌های کامپیوتری
•    مهندسی فناوری اطلاعات (IT)

گرایش‌های رشته مدیریت فناوری اطلاعات:

•    مدیریت منابع اطلاعاتی
•    سیستم‌های اطلاعات پیشرفته
•    نظام کیفیت فراگیر
گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات:
•    مدیریت شبکه
•    دیتا و امنیت شبکه
•    ارتباطات سیار
•    مدیریت ارتباطات و فناوری اطلاعات
•    سیستمهای چند رسانه ای

برنامه درسی کارشناسی ناپیوسته “مهندسی تکنولوژی ارتباطات و فن آوری اطلاعات ICT” با ده گرایش در جلسه روز ۲۵/۶/۸۵ شورای برنامه ریزی آموزش و درسی وزارت علوم تحقیقات و فناوری به تصویب نهایی رسید. این برنامه برای رفع نیازهای تخصصی وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات از سوی این وزارتخانه طراحی و تدوین شده و با تأئید گروه صنعت به دبیرخانه شورا ارسال شده بود.

دکتر کشت کار معاون پژوهشی و مدیر دفتر برنامه ریزی درسی دانشگاه جامع نیز ضمن اعلام خبر فوق اظهار داشت این برنامه جهت آموزش مهندسینی طراحی شده که بتوانند نیازهای تخصصی تعداد زیادی از مشاغل مرتبط با تکنولوژی ICT را برآورده نمایند. این رشته با ۱۰ گرایش برای ده طیف از متصدیان مشاغل مهندسی و طراحی در وزارت ارتباطات با همکاری مشترک بین این وزارتخانه، دانشگاه جامع و وزارت علوم تدوین شده است. ضمناً این رشته از سال ۸۵ در دانشکده پست و مخابرات ایران و از سال ۸۷ به صورت پایلوت در دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه تهران و دانشگاه امیر کبیر اجرایی شد.

کارشناسی ارشد:
معرفی رشته مهندسی فناوری اطلاعات (IT ) در مقطع کارشناسی ارشد
* گرایش‌ها و ابعاد مختلف این رشته در کارشناسی ارشد
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش‌های زیر است:
۱- تجارت الکترونیکی
۲- مدیریت سیستم های اطلاعاتی
۳- شبکه های کامپیوتری
۴- مهندسی فناوری اطلاعات (IT)

توضیحی پیرامون هر گرایش
* شبکه های کامپیوتری

این گرایش از رشته IT در سرتاسر دنیا زیررشته ای از گرایش مهندسی کامپیوتر و مخابرات تلقی می‌شود و از لحاظ کاربردی پیشینه طولانی تری نسبت به دیگر گرایش‌های فن آوری اطلاعات دارد. متخصین شبکه های کامپیوتری قادر خواهند با توانایی های برگرفته از تحصیلات خود در این زمینه فعالیت های گوناگونی را انجام داده و در حرفه های متفاوت و متنوعی مشغول به خدمت رسانی شوند. از جمله این دانش‌های کاربردی این گرایش می‌توان به موارد مهمی همچن طراحی و پیکربندی و پیاده سازی شبکه های کامپیوتری و برنامه نویسی شبکه اشاره کرد. امنیت در شبکه های کامپیوتری از دیگر مباحثی است که در قالب تعلیمات مرتبط با این گرایش قرار می‌گیرد. مهندسان گرایش شبکه های کامپیوتری همچنین قادر خواهند بود با مهندسان گرایش های دیگر مثل تجارت الکترونیک در زمینه بسترسازی برای فعالیت‌هایشان، همکاری کنند. ساختن برنامه های تحت شبکه اینترینت جهانی یا web و پیاده سازی سیستم‌های توزیع شده (مانند پایگاه داده های توزیع شده یا سیستم عاملهای توزیع شده) از دیگر فعالیت‌هایی است که به کارشناسان محصل در این گرایش آموزش داده می‌شود.

* تجارت الکترونیک و سیستم های چند رسانه‌ایی

تجارت الکترونیک با استفاده از شبکه های رایانه ای، معاملات تجاری را در مراحل گوناگون آن مانند طراحی، تولید، خرید و فروش و تحویل، ساده نموده و به آن سرعت می بخشد. عبارت «تجارت الکترونیک» دربرگیرنده هر گونه تجارت و تعامل مدیریتی است که با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد. هدف از این دوره ارائه درکی مناسب از فناوری‌های مرتبط با شبکه های کامپیوتری، مهارت در طراحی و تولید سیستم‌های مالتی مدیا برای توزیع در سطح شبکه و آگاهی از ابزارها و روشهای مودنیاز برای تغییر وظایف تجارتی و مدیریتی از طریق انجام معاملات به صورت الکترونیکی است. دوره کارشناسی ارشد رشته تجارت الکترونیک فارغ التحصیلانی کاردان با دانش فنی، مهارتهای خلاق و توانایی تجاری خلق می کند تا بتوانند از پتانسیل عظیم بازاریابی در شبکه های رایانه ای بهره برداری نمایند.

* فناوری اطلاعات

رشته فناوری اطلاعات دانشی را به مخاطب منتقل می‌کند که طی آن روش‌های جمع‌آوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن میسر شود. مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات مهم‌ترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند. مهم‌ترین توانمندی دانش‌آموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهره‌برداری به‌موقع از اطلاعات است. در عصری که به‌سر می‌بریم فناوری اطلاعات یکی از عمده‌ترین محورهای تحول و توسعه در دنیا محسوب می‌شود. امروزه دستاوردهای ناشی از فناوری اطلاعات چنان با زندگی مردم تلفیق شده است که توقف در مسیر آن باعث ایجاد اختلال در جامعه و حتی رفاه و آسایش مردم می‌شود. از این‌رو بسیاری از کشورها جهت عمومیت بخشیدن به استفاده از فناوری اطلاعات دست به اقدامات خرد و کلانی زده‌اند که آموزش آکادمیک فناوری اطلاعات یکی از این موارد است. رشته فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی ارشد ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارایه راه‌حل‌های مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی می‌پردازد.

* مدیریت سیستمهای اطلاعاتی و امنیت اطلاعات

با توجه به افزایش وابستگی به تکنولوژِی اطلاعات و ارتباطات دردولت الکترونیک و خطراتی که دراستفاده از آن با آنها مواجه هستیم مانند برنامه های مخرب ویروسها، حمله نفوذ گران و سارقان، حملات Dos و DDos و … نیاز به متخصیصنی که بتوانند جلوی اینگونه خطرات را بگیرند و یا در صورت بروز سیستم ها را سریعا ریکاوری کنند بسیار احساس می شود. بنا بر گزارش Gartner بین رشته های IT این رشته بیشترین رشد را در سال ۲۰۰۵ داشته است که خود گواهی بر اهمیت و ضرورت امنیت اطلاعات در شرکت ها و سازمان ها می باشد.

ماهیت این رشته:
پیش از هر چیز بهتر است ابتدا به ماهیت رشته فناوری اطلاعات در ایران بپردازیم. رشته IT در ایران ماهیتی میان رشته ای دارد. به این مفهوم که رشته ای خالص نیست و از تلفیق رشته هایی نظیر مدیریت، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر به ویژه نرم افزار به وجود آمده است.
ماهیت میان رشته ای فناوری اطلاعات باعث شده است هم اکنون دانشگاه های مختلفی چون تربیت مدرس، خواجه نصیر، تهران، امیرکبیر، شریف و علم و صنعت در مقطع کارشناسی ارشد، برخی دانشکده های فنی دانشگاه آزاد و سراسری در مقطع کارشناسی و دانشگاه های علمی–کاربردی و پودمانی در مقطع کاردانی به ارایه این رشته بپردازند.

بر اساس این گزارش رشته فناوری اطلاعات در دوره کاردانی بیشتر به ارایه کردن مسایل مربوط به وب می پردازد. در دوره کارشناسی نیز متقاضیان را با عملیات شبکه و امور اجرا کردن آن در سازمان ها آشنا می کند و در پایان این دوره، اندک اندک وارد مباحث مدیریت پروژه می شود. البته قابل ذکر است کارشناسی ارشد IT دارای گرایش های عمده ای نظیر تجارت الکترونیکی، سیستم های چندرسانه ای، مدیریت سیستم های اطلاعاتی، امنیت اطلاعات، شبکه های کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات است که برخی از این گرایش ها در دانشگاه های ایران ارایه می شود.

در دوره کارشناسی ارشد نیز ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارایه راه حل های مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی می پردازد. هرچند مقطع دکترای فناوری اطلاعات در ایران ارایه نمی شود، اما انجام امور تحقیقاتی و دستیابی به نظریه های جدید از محورهای اصلی در این مقطع محسوب می شود.

توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه رشته IT

تواناییهای لازم:
دانشجوی این رشته لازم است که به دو مبحث علوم مدیریت و کامپیوترعلاقه مند باشد . هم چنین باید در ریاضی توانمند بوده و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد . زیرا به گفته « الکساندروف »، ریاضیدان و فیلسوف معاصر شوروی ، علم ریاضی کاربرد فراوانی درسایر دانش ها ، صنعت و درهمه زمینه های مربوط به زندگی بشری دارد. این رشته درحال حاضر از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی دانشجو می پذیرد اما دکتر جلالی معتقداست که رشته IT باید از بین داوطلبان هر ۵ گروه آزمایشی دانشجو بپذیرد و آزمون این رشته باید به صورت نیمه متمرکز برگزار گردد تا علاقه مندترین و مستعد ترین داوطلبان وارد این رشته گردند . داوطلبانی که بیش از ورد به دانشگاه با کامپیوتر آشنایی داشته ودراین زمینه توانمند باشند.